Çalişma ve oturum izni

HIRVATİSTAN’DA ÇALIŞMA İZNİ:

Ülkemiz ile Hırvatistan arasında 12/06/2006 tarihinde Zagreb’de imzalanan Türkiye Cumhuriyeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’nin onaylanması Bakanlar Kurulu’nca 31/10/2011 tarihinde kararlaştırılmış olup, Sözleşme 30/11/2011 tarihli ve 28128 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış bulunmaktadır. Yine 12/06/2006 tarihinde Zagreb’de imzalanan Türkiye Cumhuriyeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma’nın onaylanması ise Bakanlar Kurulu’nca 10/01/2012 tarihinde kararlaştırılmış olup, İdari Anlaşma 09/02/2012 tarih ve 28199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, mezkur Sözleşme ve İdari Anlaşma diplomatik bildirim usullerine uygun olarak 01/06/2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Ayrıca, iki ülke arasında 22/09/1997 tarihinde imzalanan 18/05/2000'de yürürlüğe giren (RG:10/05/2000-24045-Mükerrer) ve 01/01/2001 tarihinden itibaren uygulanmakta olan “Türkiye Cumhuriyeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” mevcuttur.

Hırvatistan’da yabancıların çalışma ve oturma iznini düzenleyen mevzuat, 16/11/2011 tarihli ve 130/11 sayılı Hırvatistan Resmi Gazetesi’nde yayımlanan ve 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunan ve bilahare 2013 yılı Haziran ayında yapılan bazı değişiklikleri içeren Yabancılar Kanunu’dur. Anılan Kanun’da ve bilahare yapılan düzenlemelerde, belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere, yabancıların Hırvatistan’da çalışabilmesi için çalışma izni (work permit) İçişleri Bakanlığı’ndan (Polisten) alınması gerekmektedir.  Bu izin yıllık çalışma kotası kapsamında veya bazı durumlarında kota dışında (yabancı üst düzey yönetici, sporcular, çalıştırıcı, sanatçı, artist, üniversite hocaları vb.) kalabilir.

Hırvatistan'da yabancı işçi çalıştırılabilmesi için çalışma izni (work permit) alınmış olması gerekmektedir. Ülke çapında çalıştırılabilecek toplam yabancı işçi sayısı sınırlandırılmış olup, hükümet her yıl iş gücü piyasası koşullarını dikkate alarak, iş kolları bazında belirlediği yıllık çalışma izni kotasını Resmi Gazete'de ilan etmektedir.

2014 yılı kota miktarları 16/12/2013 tarihli ve 151/2013 sayılı Resmi Gazete'de ilan edilmiş olup, 2.000(mevcut)+239(yeni)+17(sezonluk) ilave olmak üzere toplam 2.256 adete kadar çalışma izni belgesi düzenlenmesine imkan sağlanmıştır. Söz konusu düzenlemeler ve Türkçe tercümesi Müşavirliğimiz web sayfasında firmalarımızın bilgisine güncellenerek sunulmaktadır.

Çalışma izni başvurusu işveren tarafından iş yeri merkezinin bulunduğu bölgedeki polis karakoluna yapılmaktadır. Çalışma izni iş sözleşmesinde belirtilen süre için geçerli olmakta ve genelde 1 yıllık olarak uzatılmakta ve en fazla 2 yıl için düzenlenebilmektedir. Çalışma izninin uzatılmasına ilişkin taleplerin, mevcut iznin süresinin bitiminden 45 gün önce, işveren tarafından yetkili polis karakoluna sunulması gerekmektedir. Mevsimlik işçi için çalışma izni ise, çalışma dönemiyle sınırlı olmak üzere ve en fazla 6 ay için düzenlenmekte ve uzatılamamaktadır.

Diğer taraftan, istihdam edilen çalışanlar (yerli/yabancı) için aşağıda oranları belirtilen sosyal sigorta primlerinin yatırılması gereklidir.

Devlet Emeklilik Fonu Katkı Payı                        :                       % 15,0

Bireysel Emeklilik Fonu Katkı Payı                      :                       %   5,0

Temel Sağlık Sigortası Katkı Payı                       :                       % 13,0*

İstihdam (işsizlik fonu) Katkı Payı                      :                       %   1,7

İş Kazaları İçin Özel Sağlık Sigortası Katkı Payı      :                       %   0,5.

(*) % 15’e çıkartılması öngörülmüştür.

Yıllık çalışma izni (work permit) kotaya tabi olup, iş gücü piyasası koşulları dikkate alınarak, iş kolları bazında kotalar her yıl Resmi Gazete’de ilan edilmektedir. İlan edilen kota miktarının piyasanın ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldığına yönelik bazı eleştiriler zaman zaman gündeme getirilse de ülkedeki işsizlik oranının yüksek olması nedeniyle, hükümetin çalışma izin belgesi sayısını (2013 ve 2014 yıllarında inşaat sektörü için hiç kota ayrılmamıştır) önümüzdeki dönemde arttırması beklenmemektedir.

Çalışma izinleri başvurularının incelenmesi aşamasında ilgili işletmenin Hırvatistan ekonomisine katkısı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda başvuru sahibi işletmenin yatırımının yerel istihdama katkısı, yeni üretim teknikleri, makine-donanım ve yeni teknoloji ile yeni iş imkânları sunup sunmadığı gibi hususlar dikkate alınmaktadır. Ekonomik değerlendirme sonucu yetersiz bulunan veya 3 yıllık sürede zarar gösteren işletmelerin sahibi olan yabancılara çalışma izni lisansı verilmemekte veya yenilenmemektedir.

 Bilindiği üzere 1 Nisan 2013 tarihinden itibaren Hırvatistan ile Ülkemiz arasında karşılıklı olarak vize uygulanmasına başlanmıştır. Çalışma izni öncesinde vize alınması gerekeceğinden Türkiye’den müracaat için Türkiye’deki ilgili Hırvat mercilerine aşağıdaki adresten ulaşılabilmektedir.

Türkiye'deki Hırvatistan Büyükelçiliği'nin resmi web sitesi: http://tr.mvep.hr/en

 <      =      >

Hırvatistan’da yabancıların çalışması ve oturma iznine ilişkin hususlar Yabancılar Kanunu kapsamında düzenlenmektedir. Anılan Kanun’un İngilizce metnine Müşavirliğimiz internet sayfasının “Mevzuat” başlığı altından ulaşılabilmektedir.

Anılan Kanun çerçevesinde yabancılar Hırvatistan’da 3 farklı statüde kalabilmektedir:

 - Kısa süreli oturum: Hırvatistan’a giriş için vizesi olan yabancılar ile vize uygulanmayan ülkeler vatandaşı olan yabancılar ülkede maksimum 90 gün süreyle kalabilirler.

 - Geçici oturum: Aile birleşmesi, çalışma, eğitim, bilimsel araştırma ve insani yardım gibi gerekçelerle yabancılara geçici oturum hakkı verilebilmektedir. İlk kez geçici oturum izni talep edecek yabancıların -Kanun’da belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere- başvurularını Hırvatistan’ın diplomatik temsilciliklerine sunmaları gerekmektedir. Uzatma başvuruları ise geçerli geçici oturum izni süresinin bitiminden 30 gün önce, oturulan yerdeki polis idaresine yapılabilmektedir.

Geçici oturum izni 1 yıl için verilmekte ve pasaportun üzerine onay şeklinde yapılmaktadır. Pasaportun geçerlilik süresinin geçici oturum izni süresinden en az 3 ay uzun olması gerekmektedir. Çalışma izni (work permit) veya iş lisansına (business permit/operating license) bağlı geçici oturum izinleri çalışma izninin süresi kadar geçerli olmak üzere, fakat her durumda en fazla 1 yıl için verilmektedir.

Geçici oturum izni başvurusunda başvuru formuna ilave olarak başvuru sahibinin; Hırvatistan’da kalacağı süre içerisinde geçimini sağlayabileceğini, oturacak bir ikametgahı ve sağlık sigortası bulunduğunu ve oturum izni talebinin gerekçesini belgelemesi istenmektedir.

 - Sürekli oturum: Sürekli oturum izni başvuru tarihinden önceki 5 yıl süresince kesintisiz olarak geçici oturum izni kapsamında Hırvatistan’da yaşayan yabancılar sürekli oturum izni başvurusunda bulunabilmektedir. Hırvatistan dışında geçirilen sürenin 5 yıl içerisinde bir defada 6 aydan fazla olmamak üzere toplam 10 aydan fazla olmaması halinde kesintisiz kabul edilmektedir.

Sürekli oturum izni başvurusu oturulan yerdeki polis idaresine yapılmakta ve başvuru sahibinin başvuru formuna ilave olarak geçerli bir seyahat belgesini, Hırvatistan’daki yaşamını idame ettirebilecek imkana sahip bulunduğunu (gelir, ikametgah vb.), sağlık sigortasının olduğunu, Hırvatça bildiğini belgelemesi istenmektedir.

Yabancıların bir Hırvat vatandaşı veya Hırvatistan’da sürekli oturum izni bulunan bir yabancı ile evliliği sürekli oturum izni alabilmeleri için yeterli bulunmamaktadır.