Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlasmalar

Hırvatistan'ın Ekonomisi

Temel Ekonomik Göstergeler

GSYH (milyar $)	59
Reel GSYH Büyüme Oranı (%)	-1
Nüfus (milyon)	4,4
Nüfus artış hızı	-0,12
Kişi Başına GSYH ($)	17.800
Enflasyon Oranı (%)	2,2
İşsizlik Oranı (%)	21,6
İhracat (fob-milyar $)	13,8
İthalat (fob-milyar $)	22,9
Dış borç (milyar $)	48,5

Kaynak: The Economist Intelligence Unit / World Factbook (2014)

Başlıca ihracat kalemleri: taşıt, makine, tekstil, kimyasallar, gıda

Başlıca ithalat kalemleri: makine, taşıt, elektrikli cihazlar, kimyasallar, gıda

Başlıca ticaret ortakları: Almanya, İtalya, Slovenya, Avusturya

Bağımsızlık sonrası Hırvatistan ekonomisi mütevazı büyüme hızı, düşük enflasyon oranı, istikrarlı para birimi gibi olumlu verilere paralel olarak, yüksek bütçe açığı ve dış borç oranı, düşük rekabet gücüyle tanımlanan ve sübvansiyonlara dayalı bir ekonomik yapı görünümü kazanmıştır.

Özellikle AB süreci kapsamında yapılan reformlar ve özelleştirme sürecinde kaydedilen gelişmeler büyüme hızının yükselmesini sağlamış, makroekonomik denge bu dönemde daha da sağlamlaşmışken, küresel ekonomik kriz Hırvatistan’ın ekonomik dengelerine büyük zarar vermiştir. İşsizlik, ülkenin temel ekonomik sorunu olmaya devam etmektedir.

Dünya Bankası’nın hazırladığı ve 189 ülkedeki yatırım ortamının elverişliliğini ölçen “Doing Business 2016” raporunda Hırvatistan 40. sırada yer almaktadır.

Hırvatistan Ekonomi Odası'nın firma rehberine ulaşmak için tıklayınız.

Hırvatistan Ekonomi Odası'nın ithalat/ihracat duyurularına ulaşmak için tıklayınız.

Hırvatistan'ın 100 Büyük Şirketi'nin Listesi için ilişik dosyayı tıklayınız: liste

HIRVATİSTAN’DA MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM

Ağustos 2015
Bağımsızlık sonrası dönemden 2008 yılına kadar Hırvatistan ekonomisi düşük enflasyon oranı, istikrarlı kur politikası ve makul yıllık büyüme seviyesine sahip olmuş, ancak, yüksek cari açık ve dış borç oranının yanı sıra, düşük rekabet gücüyle tanımlanan bir ekonomik görünüm arz etmiştir.

2008’deki global finansal krize kadar özellikle ülkede büyük ölçüde yabancıların elinde bulunan bankacılık sektörü kanalıyla Hırvatistan’a ciddi sermaye akımı olmuş bu da 2008 yılına kadar büyümeyi desteklemiştir. Ancak, bu dönemde özellikle yabancı sermaye kapsamında sınır ötesi şirketler arası (ana şirketten) borçlanma oldukça ciddi boyutlara ulaşmıştır.

Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinde bulunan başlıca ekonomilerden (AB-10: Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Latviya, Litvanya, Polonya, Slovakya, Slovenya ve Romanya) farklı olarak Hırvatistan’a gelen yabancı sermaye akımları büyük ölçüde ticaret sektörüne/reel sektöre yönelmemiştir. Yabancı sermaye yatırımları kaynaklı iç talep artışları ülkede ithalatın hızlı bir şekilde yayılmasına katkı sağlamıştır. Fiyat ve ücret dinamikleri göreli olarak aynı kalırken, verimlilik dinamiklerinin baskılanması birim işgücü maliyetlerini artırmıştır. Ayrıca sıkı yönetilen avro döviz kuru ortamında maliyet kaynaklı kayıplar artırmış ve halihazırda zaten zayıf olan ihracat performansı da kötüleşmiştir. Sonuç olarak 2008 yılında Hırvatistan’ın net uluslararası yatırım pozisyonu negatife dönmüş ve cari açık rekor düzeye ulaşarak, cari açık/GSYİH oranı %8,9 olmuştur. Krizin derinleştiği dönemlerde hem hanehalkı ve hem de özel sektör borçları çok yüksek olmamakla beraber, dış boçlar halihazırda bu dönemde GSYİH’nın %100’ünü geçmiştir.

Hırvatistan ekonomisi, bölgedeki komşu ekonomilerden farklı olarak, krizin çıktığı 2008’den bu yana yaklaşık altı yıldır bir resesyonun içinde ve halen görevde olan Hükümet ekonomiyi dengelemekte zorluk çekmektedir.

Uzun süren resesyon GSYİH’yı yaklaşık %12,5 oranında daraltmış, 2008’de %8,9 olan işsizlik neredeyse iki katına çıkarak 2014 yılında %17 olmuştur.

Bu krizden ilk ve en çok etkilenen yatırım faaliyetleri olmuştur, 2008’de GSYİH’nın %28’i yatırım harcamaları iken, 2014 yılında bu oran %19’a düşmüştür. Özellikle inşaat sektöründe çok keskin bir düşüş yaşanmıştır. Bununla birlikte, işgücü piyasasındaki bozulma, hanehalkı harcanabilir gelirindeki düşüş, kötüleşen tüketici güveni ve katı kredi kullanma şartları ile birlikte hanehalkı tüketimi hızlı bir şekilde gerilemiştir. İç talebin düşmesinin bir sonucu olarak da ithalat keskin bir şekilde gerilemiş, yatırımların çok kısıtlı miktarı üretken alanlara yönelebilmiş, bu şekilde de ihracat sektörlerinin toparlanması mümkün olamamıştır. Gevşek finansal politikalar bir ölçüde krizin etkilerini biraz olsun hafifletirken, 2008’de GSYİH’nın %36’sı olan kamu borçlarının 2008’de %81,4’e yükselmesi ekonomide başka bir kırılganlığı gündeme taşımıştır. Kamu ve özel sektör borçlarındaki artış ülkenin uluslararası yatırım pozisyonunu olumsuz etkilerken, bir taraftan da dış borçların hızla artmasına yol açmıştır.

Krizin derinliği ve uzunluğu daha önce genişleme döneminde birikmeye başlayan yapısal zayıflıkları da ortaya çıkarmıştır.

2002-2008 yılları arasında büyüme büyük ölçüde işgücüne dayalı olmuştur, ancak faktör verimliliği diğer komşu ülkeleri yakalamak için bastırılmıştır. 2002-2008 yılları arasında Hırvatistan’da faktör verimliliği yıllık ortalama %0,3 olmuştur, buna karşılık bölge ülkelerde bu oran %3’dür. Krizle birlikte bütün bölgede toplam faktör verimliliği negatife dönmüştür, ancak krizden beş yıl sonra AB-10’da toplam faktör verimliliğinde iyileşme sözkonusu olurken, Hırvatistan’da 2008-2013 yıllarında negatif olmuştur. Faktör verimliliğinin düşük olması ülkede kaynakların etkin dağıtılmadığının bir göstergesi olarak kabul edilmekte, hem ekonomide makro dengesizliklerin ortaya çıkmasına temel oluşturmakta hem de uyum sürecini yavaşlatmaktadır.

Ülkede geniş çaplı mikro –yapısal reform eksikliği bir taraftan, ekonominin tekrar dengeye gelmesini yavaşlatmakta, bir taraftan da ekonominin tekrar büyüme trendine girmesini zorlaştırmaktadır.

Avrupa Komisyonu Bahar Dönemi Projeksiyonları (5 Mayıs 2015)

	2013		2014		2015		2016
GSYİH Artışı (%, yıllık)	-0,9	-0,4		0,3		1,2
Enflasyon (%, yıllık)	2,3	0,2		0,1		1,3
İşsizlik (%)	17,3	17,3		17		16,6
Kamu bütçe dengesi (GSYİH %'si olarak)	-5,4	-5,7		-5,6		-5,7
Brüt Kamu Borcu (GSYİH %'si olarak)	80,6	85,0		90,5		93,9
Cari İşlemler Dengesi (GSYİH %'si olarak)	0,1	0,6		2,0		3,0

Kaynak: AB Komisyonu

Kısa Dönemli Makro Ekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler

Büyüme

Hırvat ekonomisi, yıllık bazda beş yıl üst üste negatif büyümeden sonra, 2014 yılında da -%0,4 oranında negatif büyümüştür. Ancak 2014 yılının son çeyreğinde uzun bir aradan sonra ilk defa pozitif büyüme kaydedilmiş ve GSYİH 2014 yılının 4. çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %0,3 oranında artış göstermiştir. Bu artış, 12 çeyrektir küçülen Hırvat ekonomisi için büyümeye ilişkin ilk olumlu işaret olarak kabul edilirken, ekonomistler ekonominin halen yapısal olarak zayıf olduğunu, inşaat, yatırımlar ve iç talep göstergelerinde düşüşlerin yaşandığını ifade etmektedirler.

Dördüncü çeyrekteki büyümeye en büyük katkıyı perakende ticaret (%2,3) ve ihracat (%4,5) sektörleri sağlarken, kamu harcamaları %0,5, yatırım ve sabit sermaye yatırımları %3,7 oranında azalış göstermiştir. İhracattaki artış özellikle 2014’ün son çeyreğindeki sanayi üretiminin %3,6 oranında artmasına neden olmuştur.

2014’ün 4. çeyreğindeki %0,3’lük artış sayesinde Hırvatistan ekonomisi 2014 yılında beklentilerin altında %0,4 oranında küçülmüştür.

2015 yılının ilk çeyreğinde de pozitif büyüme trendi devam etmiş ve Hırvatistan ekonomisi 2015 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %0,5 oranında büyümüştür.

2015’in ilk çeyreğinde kaydedilen büyümeye en büyük katkı dış talep sektöründen gelmiştir. Özellikle 2015'in ilk çeyreğindeki mal ve hizmet ihracatındaki artış bu katkıda önemli rol oynamıştır. Ayrıca, iç talebin, özellikle de hanehalkı tüketim harcamalarının büyümeye katkısı pozitif olmuştur.

Hem 2014’ün hem de 2015’in ilk çeyreklerinde kaydedilen küçük ama pozitif büyüme rakamları 6 yıldır resesyonda bulunan Hırvat ekonomisindeki ilk toparlanma sinyalleri olarak kabul edilmektedir.

2015’de ekonominin %0,2 oranında büyümesi beklenmektedir. Ancak, asıl büyümenin 2016 yılında olacağı, ancak onunda %1 civarında kısıtlı bir büyüme olacağı tahminleri yapılmaktadır.

Sanayi Üretimi

Mevsimsel etkilerden arındırılmış sanayi üretim endeksi 2015 yılının Mayıs ayında Nisan ayına göre %2,7 oranında artış göstermiştir. Diğer taraftan, geçen yılın Mayıs ayına göre bu sene Mayıs ayında sanayi üretim endeksi %4,4 oranında artış göstermiştir.

2015 Şubat ayından itibaren artış trendine girmiş olan sanayi üretimi yaşanan ihracat sektörünü de olumlu etkilemektedir.

Sanayi Üretim Endeksi (yıllık %değişim, çalışan iş gününe uyumlaştırılmış)

	Ocak 2015-Ocak 2014	Şubat 2015-Şubat 2014	Mart 2015-Mart 2014	Nisan 2015-Nisan 2014	Mayıs 2015-Mayıs 2014	Haziran 2015-Haziran 2014	Ock-Haz.2015-Ock-Haz 2014
Toplam sanayi	-5,0	1,9	3,5	1,2	4,4	1,6	1,4
Ara malı imalatı	-0,1	6,9	2,6	2	3,7	3,3	3,1
Enerji	-3,0	-3,9	11,1	5,5	-0,2	-7,2	0,4
Sermaye malı imalatı	-13,7	-1,3	0,1	-3,2	5,7	0,7	-1,8
Madencilik ve taşocakcılığı	4,8	2,5	4,1	7,2	8,1	5,9	5,5
İmalat sanayi	-6,6	2,7	2,9	0,3	6,1	3,1	1,6

İşsizlik

İşsizlik ülkenin en önemli sorunlarının birisidir. İşsizlik oranında 2002 yılından itibaren 2009 yılına kadar istikrarlı bir düşüş görülmekle birlikte, Hırvatistan, bölge ülkeleri arasında en yüksek işsizlik oranına sahip ülkelerden biri konumundadır ve ülkenin önemli makroekonomik sorunlarından birisi olmaya devam etmektedir.

Kriz öncesi dönemde 2008 yılında %13,2 olan işsizlik oranı, 2009 yılında %14,9, 2010 yılında %17,4, 2011 yılında %17,9 2012 yılında %19,1 ve 2013 yılında da %20,3’e yükselmiştir.

2014 yılının Şubat ayında %23,7’ye kadar çıkan işsizlik oranı Aralık ayı itibariyle %19,4’dür.

2015 yılı başında %20,2 olan işsizlik oranı Mart ayında %19,7’ye ve turizm sezonunun açılmasıyla birlikte de Nisan ayında %18,1’e ve Mayıs ayında %17,1’e, Haziran ayında da %16,1’e gerilemiştir.

Ülkedeki genç işsizlik oranı %40’ın üzerinde olup, Avrupa ülkeleri arasındaki en yüksek oranlardan bir tanesidir.

Enflasyon

2007 yılında % 2,9 olan tüketiciler bazındaki enflasyon oranı 2008 yılında % 6,1, 2009 yılında % 2,4, 2010 yılında % 1,1, 2011 yılında % 2,3, 2012 yılında % 3,4 ve son olarak 2013 yılında %2,2 olarak gerçekleşmiştir.

Ülkede krizle birlikte yaşanan talep daralmasının devam etmesi nedeniyle, 2014 yılının başından itibaren düşüş eğilimi içinde olan tüketici fiyatları yıl boyunca hemen hemen aynı seviyesini korumuştur.

2014 yılının Aralık ayında tüketici fiyatları geçen yılın aynı ayına göre %0,5’lik, Kasım ayına göre ise %0,9’luk düşüş göstermiştir. 2014 yılında yıllık ortalama enflasyon oranı -%0,2 olmuştur.

2015 yılbaşında düşük seyreden enflasyon oranı, Mart ayından itibaren yükselme eğilimine girmiştir.

2015’in Haziran ayında tüketici fiyatları Mayıs ayına göre %0,3 oranında artış gösterirken, geçen yılın Haziran ayına göre aynı kalmıştır.

Maliye Politikası

Uygulanan sıkı maliye politikasının etkisiyle, merkezi hükümet bütçe dengesinin GSYİH oranı 2007 ve 2008 yıllarında sırasıyla %-2,5 ve %-2,7’e kadar gerilemiştir.

Konsolide kamu gelir ve harcamaları (GSYİH’nın % olarak)

Ancak krizin etkisiyle birlikte 2009 yılından itibaren bütçe dengesi/GSYİH oranında büyük artışlar olmuş, bu bağlamda 2009 yılında bütçe dengesi/GSYIH oranı %5,9, 2010 yılında %-6,0, 2011 yılında %-7,5’e kadar yükselmiştir. Ekonomi genelinde alınan sıkı önlemlerle birlikte bütçe dengesi/GSYİH oranı 2012 yılında %-5,3 ve 2013 yılında da %-5,4 olarak kaydedilmiştir.

Hırvatistan’ın AB üyeliği ile birlikte ülkedeki bütçe açığının düşürülmesi konusunda AB’nin önemli baskısı mevcut olup, ülkedeki bütçe dengesi/GSYİH oranının 2014 için %-4,6 ve 2015 için %-3,5 olmasını talep edilmektedir.

Ancak 2014 yılında bütçe dengesi/GSYİH’ya oranı %-3,9 (Maliye Bakanlığı verisi) olmuştur. Bu bağlamda 2014 için öngörülen bütçe dengesi hedefi tutturulamamıştır.

2015 yılı için ise, Hükümet tarafından Aralık ayı başında onaylanan 2015 bütçesi çerçevesinde, 2015 yılı için bütçe gelirlerinin 106,4 milyar HRK, bütçe harcamalarının 118,9 HRK olması, buna bağlı olarak da, bütçe açığının 12,5 milyar HRK ve bütçe açığının GSYİH oranının %-3,8 olması öngörülmektedir.

Dış-İç Borçlar

Dış borçların GSYİH’ya oranı 2001-2013 döneminde dikkat çekici bir şekilde artış göstermiştir.

2003 yılında 19,9 milyar € olan dış borç, 2004 yılında 22,9 milyar €, 2005’te 25,9 milyar €, 2006’da 29,7 milyar €, 2007’de 33,7 milyar €, 2008’de 40,6 milyar €, 2009’da 45,6 milyar €, 2010’da 46,9 milyar €’ya çıkmıştır.

2010 yılından itibaren ılımlı bir düşüş göstererek, 2011 yılında 46,3 milyar €, 2012 yılında 45,2 milyar € ve 2013’de 45,9 milyar € olarak gerçekleşmiştir.

Dış borçların GSYİH’ya oranı 2005’de %71,2 iken, bu oran 2008’de %84,3’e, 2009’da %101,1’e ve 2013’de de %105,6’ya ve 2014’de de %108,4’e yükselmiştir.

Dış Borç Rasyoları

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Dış Borç Stoku/GSYİH	73,9	76,8	84,3	101,1	104,2	103,7	103,0	105,6	108,4
Dış Borç Stoku / Mal ve Hizmet İhr.	186,1	196,6	218,9	292,7	275,8	256,2	247,3	245,0	234,0
Dış Borç Soku (mil.€)	29.725	33.721	40.590	45.600	46.908	46.397	45.297	45.958	46.664
GSYİH (mil. €)	40.208	43.935	48.135	45.093	45.022	44.737	43.959	43.516	43.045

Kaynak: Hırvatistan Merkez Bankası

Genel kamu borçlarının GSYİH oranı 2002’den itibaren %40’lar seviyesinde iken, 2009 yılında bu oran %48’e, 2010’da %57’ye, 2011’de %63,7’ye, 2013’de %80,8’e ve 2014’de de %85,1’e yükselmiştir.

Genel Kamu Borcu (GSYİH’nın %100 olarak)

	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Genel Kamu Borcu	40,7	38,3	37,1	38,9	48,0	57,0	63,7	69,2	80,8	85,1
Hazine Garantili Kamu Borcu	46,3	43,2	41,4	42,8	52,0	61,5	66,2	71,8	83,2	87,5

Not: Hazine garantili kamu borcu diğer sektörlerin Hazine tarafından garanti altına alınmış iç ve dış borçlarını kapsamaktadır.

Kaynak: Eurostat, Hırvatistan Merkez Bankası

Dış Ticaret ve Ödemeler Dengesi

Hırvatistan’ın dış ticaret hacmi 2008 yılında yaklaşık 44,8 milyar dolar iken, krizin etkisiyle dış ticaret hacmi 2013’de 34,6 milyar dolara düşmüştür. 2008 yılında 14 milyar dolar olan ihracat, 2013 yılında 12,7 milyar dolar olarak gerçekleşirken, ithalat 2008 yılında 30,7 milyar dolar iken, ülkedeki resesyonla birlikte 2013 yılında 21,9 milyar dolara gerilemiştir.

2014 yılında ise ülkenin ihracatı bir önceki yıla göre %8,6 oranında artarak 13,8 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ise aynı dönemde %4,4 artarak 22,9 milyar dolar olmuştur.

2015’in ilk dört ayında ise ihracat 4 milyar dolar olarak kaydedilirken, ithalat 6,6 milyar dolara ulaşmıştır. 2014 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı %60,5 olarak gerçekleşirken, 2015 yılının ilk dört ayında da sözkonusu oran %60,4’dür.

Hırvatistan’ın başlıca partnerleri ihracat açısından İtalya, Slovenya, Almanya Bosna-Hersek, Avusturya, Sırbistan, Macaristan, İngiltere, Fransa ve ABD’dir. İthalat açısından ise ilk sıraları Almanya, İtalya, Slovenya Avusturya ve Macaristan paylaşmaktadır.

Hırvatistan’ın ihracatı ana mal grupları itibariyle değerlendirildiğinde, ihracatın yaklaşık 1/3’üne yaklaşan payını makine ve ulaştırma araçları oluştururken, bu grubu kimyasal maddeler-gübreler, mineral yakıt ve yağlar, ham petrol hariç hammaddeler ve canlı hayvan ve gıda ürünleri izlemektedir.

İthalatta ise mineral yakıtlar ve yağlar, makine ve ulaştırma araçları, hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar başlıca mal grupları olarak yer almaktadır.

Hırvatistan’ın Aylık Dış Ticareti

Ödemeler Dengesi

2007 yılında -3,1 milyar € seviyesinde olan cari açık, 2008 yılında -4,2 milyar €; 2009 yılında -2,3 milyar €, 2010 yılında -487,3,6 milyon €, 2011 yılında –349,1 milyon €, 2012 yılında -57,5 milyon € seviyesinde gerçekleşmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında ise cari işlemler dengesinde bir iyileşme sözkonusu olmuş ve ülke sırasıyla 358,9 milyon € ve 286,4 €’luk cari fazla vermiştir.

Cari İşlemler Dengesi

	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Cari İşlemler Dengesi (mil. €)	-3.138,3	-4.245,8	-2.304,0	-487,3	-349,1	-57,5	358,9	286,4
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (%)	-7,1	-8,8	-5,1	-1,1	-0,8	-0,1	0,8	0,7

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları

Yıllar itibariyle ülkeye yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında dalgalanmalar görülmektedir. 2007 yılında 3,4 milyar € olan doğrudan yabancı sermaye yatırımları, 2008 yılında 3,7 milyar €, 2009 yılında 2,3 milyar €,’ya gerilemiş, 2010 yılında 1,06 milyar € olmuş, 2011’de 1,03 milyar €’ya düşmüştür. 2012 yılında yaklaşık 1,1 milyar €’ya çıkmış ve 2013 yılında ise 2007’den bu yana en düşük seviyeye gerileyerek 739,8 milyon € olmuştur. Geçici verilere göre 2014 yılında Hırvatistan’a yönelik yabancı sermaye yatırımları 2,87 milyar €’ya yükselmiştir.

Yabancı Sermaye (mil. €)

	Doğrudan Y. Sermaye Yatırımları
1993	101,0
1994	92,8
1995	79,1
1996	382,1
1997	511,1
1998	841,7
1999	1.338,0
2000	1.124,2
2001	1.099,4
2002	1.019,1
2003	1.592,9
2004	1.044,0
2005	1.433,7
2006	2.614,6
2007	3.377,3
2008	3.641,7
2009	2.277,6
2010	1.049,2
2011	1.010,2
2012	1.109,2
2013	735,0
2014*	2.876,1

1993-2013 yılları ile 2014 yılı ilk yarısı dâhil olmak üzere, Hırvatistan’a toplam 29,34 milyar Euro doğrudan yabancı sermaye yatırımı yapılmış bulunmaktadır.

Anılan dönemde yapılan yabancı sermaye yatırımları ülkeler itibariyle incelendiğinde; Hollanda’nın %21,3, Avusturya’nın % 21,1, Almanya’nın % 8,3, Macaristan’ın % 7,8, Lüksemburg’un % 5,9, İtalya’nın % 4,8, Fransa’nın % 4,6, ve Slovenya’nın ise %3,9’luk bir pay ile ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.

Sözkonusu dönemde Türkiye’nin Hırvatistan’a yönelik doğrudan yabancı sermaye tutarı 177,7 milyon € olup, toplam yatırımlar içindeki payı ise % 0,6’dır. 2013 yılı itibariyle Hırvatistan’a en fazla yatırım yapan ülkelerin başında AB üyesi ülkeler gelmekte olup, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkelere göre dağılımında %26’lık pay ile Hollanda ilk sırada yer almaktadır. Yine 2013’de toplam yatırımlar içinde Almanya %16 pay ile ikinci sırada yer alırken, Avusturya’nın payı %14’dür.

1993-2013 yılları ile 2014 yılının ilk yarısı dâhil olmak üzere, sektörel açıdan Hırvatistan’da en fazla yatırımlar bankacılık ve finansal hizmetler sektörüne yapılmıştır. Bankacılık ve finansal hizmetler sektörünü, gayrimenkul yatırımları, diğer iş faaliyetlerinde yapılan yatırımlar, toptan ticaret sektöründe yapılan yatırımlar izlemiştir.

*Geçici veriler

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER

Ticari İlişkilerimiz

Ülkemiz ile Hırvatistan arasındaki coğrafi yakınlığa karşın, ticari ilişkilerimiz potansiyelinin oldukça altında seyretmekte birlikte, son yıllarda Türk firmalarının Hırvatistan’da özellikle turizm sektöründe artan yatırımları mevcuttur.

İki ülke arasındaki yıllık ticaret hacmi son yıllarda yaklaşık olarak 400 milyon $ civarında seyretmektedir. İki ülke arasındaki dış ticaret dengesine bakacak olursak yıllar itibariyle farklılık göstermektedir. 2012 yılında ülkemiz aleyhine gelişen dış ticaret dengesi, 2013 yılında ülkemiz lehine gelişerek 8,3 milyon $, 2014 yılında da 150,5 milyon $ fazla vermiştir.

2014 yılında dış ticaretimiz 2013’e göre %7,5 oranında artarak yaklaşık 424 milyon $’a ulaşmıştır. Aynı dönemde dış ticaret dengesi ülkemiz lehine fazla vermiştir. 2015 yılının ilk beş ayında ise dış ticaret hacmimizde %36,7’lik bir düşüş kaydedilmiştir.

İkili Dış Ticaret Verileri (Bin $)

Kaynak: TUİK

Türkiye’nin Hırvatistan’a yönelik ihracatı 2012’de 200,5 milyon $ iken, 2013’de ihracat seviyemiz değişmeyerek, hemen hemen aynı kalmıştır. Ancak 2014’de Hırvatistan’a ihracatımız artış eğilimi içerisinde olmuş, 2014’de 2013’e göre %42,6’lık artışla 287,5 milyon $ olmuştur.

Hırvatistan’a yönelik ihracatımızda 2015 yılının ilk yarısında %19,6 oranında düşerek 131,7 milyon dolar olmuştur. Hırvatistan’a ihracatımız 2014’ün son aylarından itibaren düşmeye başlamış, 2015 yılının ilk iki ayında da düşüş trendine devam etmiş, sonrasında ise yükseliş trendine geçerek Mayıs ayında 30,4 milyon dolarla son üç yılın en yüksek aylık ihracat değerine ulaşılmıştır. Ancak Haziran ayında aylık bazda tekrar bir düşüş sözkonusudur.

Hırvatistan’dan ithalatımız son yıllarda gerileme eğilimi göstermektedir. Hırvatistan’dan ithalatımız 2011’de yaklaşık 310 milyon $ seviyesinde iken, 2012’de 210 milyon $’a, 2013’de ise 193,2 milyon $’a gerilemiştir. 2014 yılında ise 2013 yılına göre %29,2’lik düşüşle 136,8 milyon $ olmuştur.

2015 yılı başından itibaren Hırvatistan’dan ithalatımızı ise aylık bazda istikrarsız bir yapı arz etmektedir. Ancak 2015’in ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre Hırvatistan’dan ithalatımız %14,4 oranında artarak 75, 1milyon dolar olmuştur.

Hırvatistan’a ihracatımızda öne çıkan fasıllar ise;

Yenilen meyveler, sert kabuklu meyveler
Plastik ve plastik mamulleri
Örülmüş ve örülmemiş giyim eşyası
Demir ve demir çelikten eşya
Alüminyum ve alüminyumdan eşya
Elektriksiz makine ve kazanlar
Elektrikli makine ve cihazlar
Motorlu kara taşıtları ve aksamları

Hırvatistan’dan ithalatımızda en önemli fasıllar;

dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları
azotlu mineral veya kimyasal gübreler
gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler)
esası sentetik polimerler veya tabii polimerler olan, susuz bir ortamda eriyen veya dağılan boya ve
otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazları
elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
sentetik filament iplikleri (dikiş ipliği hariç) (perakende olarak satılacak hale getirilmemiş)
rep veya kolza tohumları
insan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. ürünler
cüruf yünü, kaya yünü vb mineral yünler; genleştirilmiş vermikulit, genleştirilmiş kil

Yatırım İlişkileri

Hırvatistan’daki Türk kökenli vatandaşlarımızın sayısı 100 kişinin altında olup, bunun yarıya yakını Zagreb ve civarında yaşamaktadır. Vatandaşlarımız genelde işçi, işveren, küçük girişimci (tekstil, restoran-gıda vb.) ve diğer uluslararası şirketlerde çalışan orta-üst düzeyli yöneticiler, müteahhit, öğrenci, öğretmen, çocuk ve ev kadınlarından oluşmaktadır.

Turizm, bankacılık ve sağlık sektöründe büyük Türk yatırımcılarımız mevcut olmakla birlikte, bunun dışında, hazır-giyim ürünleri, hediyelik eşya ve ev tekstili ürünleri, gıda ile hırdavat ve bazı inşaat malzemeleri perakende satışı alanlarında küçük girişimcilerimiz faaliyet göstermektedir.

Hırvatistan’da, Türk yatırımları büyük ölçüde turizm sektöründe yoğunlaşmış olmakla beraber, son yıllarda sağlık ve enerji sektörlerinde de Türk firmalarının yatırımları ve yatırım planları mevcuttur.

Hırvatistan’daki temsilciliğimiz tarafından anılan ülkede faaliyet gösteren 13 adet yatırımcı Türk firması tespit edilebilmiş olup, anılan firmaları beyanları çerçevesinde toplam yatırım tutarı yaklaşık 320 milyon ABD $ değerindedir. Bahse konu firmalarda yaklaşık 30’u Türk, 1.400’ü yabancı olmak üzere toplam 1.430 kişiye istihdam sağlanmaktadır.